Ο όρος «άνοια» αναφέρεται σε μια σειρά συμπτωμάτων που παρουσιάζουν άτομα με νοσήματα που καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και χαρακτηρίζεται εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών. Αποτέλεσμα αυτής της παθολογικής διεργασίας είναι η σταδιακή και αργή επιδείνωση της ικανότητας του ατόμου να λειτουργεί ικανοποιητικά στην καθημερινή ζωή και τελικά η πλήρης αποδιοργάνωση της προσωπικότητάς του.
Όπως αναφέρθηκε, η άνοια επηρεάζει έντονα την σκέψη προκαλώντας διαταραχή της μνήμης που είναι το πιο γνωστό και πιο συχνό σύμπτωμα. Χαρακτηρίζει τα αρχόμενα στάδια της νόσου Alzheimer, αλλά παρατηρείται και σε πολλές άλλες παθήσεις. Ένα από τα συνηθέστερα πρότυπα διαταραχής της μνήμης είναι η έκπτωση της επεισοδιακής (αυτοβιογραφικής) μνήμης, η οποία εκδηλώνεται ως δυσκολία στο να θυμηθεί κανείς τα γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος. Οι ασθενείς αδυνατούν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους πράγματα που έκαναν πριν λίγες ημέρες, επαναλαμβάνουν συνεχώς τις ίδιες ερωτήσεις και δυσκολεύονται να προσανατολιστούν στο χρόνο.
Ακόμη, μπορεί να προκαλέσει διαταραχή του λόγου η οποία εκδηλώνεται ως δυσκολία στην ανεύρεση λέξεων. Ένα ακόμα σύμπτωμα είναι η απραξία δηλαδή η αδυναμία εκούσιας εκτέλεσης μιας ενέργεια. Η διαταραχή της αντίληψης του χώρου και η δυσκολία στον προγραμματισμό και στην εκτέλεση σύνθετων δραστηριοτήτων είναι επίσης συχνή. Στα συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνεται η μεταβολή της προσωπικότητα, η ανάρμοστη συμπεριφορά, το άγχος και η κατάθλιψη, οι διαταραχές του ύπνου, οι παραληρητικές ιδέες δηλαδή οι παράλογες ιδέες που μπορεί να εκφράζουν οι ασθενείς και έχουν να κάνουν με την ψευδή αντίληψη κάποιας απειλής και οι ψευδαισθήσεις. Τέλος, σε κινητικό επίπεδο μπορεί να εμφανιστεί βραδύτητα στις κινήσεις, μυϊκή δυσκαμψία, διαταραχή της βάδισης και αστάθεια.
Η Νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος άνοιας. Είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική ασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και παρουσιάζει τρία στάδια εξέλιξης. Στην ήπια μορφή της χαρακτηρίζεται από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι μια νόσος της «τρίτης ηλικίας», παρόλο που σποραδικά συναντώνται περιστατικά και σε μικρότερες των 65 ετών ηλικίες. Όταν είναι πολύ ελαφρά τα συμπτώματα ονομάζεται Ελαφρά Γνωσιακή Διαταραχή λόγω Νόσου Alzheimer. Όταν τα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα, αυτή η φάση της νόσου λέγεται Άνοια λόγω Νόσου Alzheimer. Η ακριβής αιτία της Νόσου Alzheimer δεν είναι ακόμα γνωστή. Ορισμένα άτομα είναι δυνατόν να έχουν γονίδια που τους τοποθετούν σε μεγαλύτερο κίνδυνο για Alzheimer. Η κληρονομικότητα είναι το πιθανότερο αίτιο για άτομα όπου η νόσος Alzheimer εμφανίζεται σε ηλικία 40-50 ετών. Όμως οι περισσότεροι που εμφανίζουν Alzheimer είναι 60 ετών και άνω. Σε αυτούς τα γονίδια είναι δυνατόν να παίζουν ρόλο αλλά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου όπως διαβήτης τύπου 2, καρδιοπάθεια, υψηλή αρτηριακή πίεση.
Για τη διάγνωση της Νόσου Alzheimer λαμβάνονται υπόψη συμπτώματα όπως: αλλαγές στη μνήμη που διαταράσσουν την καθημερινή επιβίωση, αμφισβητήσεις στον προγραμματισμό ή επίλυση προβλημάτων όπως παρακολούθηση λογαριασμών, δυσκολία εκτέλεσης γνώριμων λειτουργιών, όπως η οδήγηση σε γνωστή τοποθεσία, σύγχυση σε τόπο ή στο χρόνο, δυσκολίες όρασης, όπως ανάγνωση, καθορισμό χρώματος ή αντίθεσης, υπολογισμό απόστασης, προβλήματα στην κατανόηση και έκφραση λέξεων στην ομιλία ή τη γραφή που δεν προϋπήρχαν, απομάκρυνση από την εργασία ή τις κοινωνικές δραστηριότητες, μεταβολές συναισθήματος ή προσωπικότητας.
Σχετικά με τη θεραπεία, φαίνεται ότι δεν υπάρχει ακόμα ριζική θεραπεία για τη Νόσο Alzheimer. Είναι σε εξέλιξη έρευνα που υπόσχεται ανάπτυξη νέων θεραπειών που επιβραδύνουν ή σταματούν την εξέλιξη της νόσου και αποκαλύπτουν μία θεραπεία. Έτσι λοιπόν, η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της νόσου από τον ίδιο τον ασθενή, για τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, αλλά και προκειμένου οι συγγενείς (και όσοι φροντίζουν τους πάσχοντες), να είναι καλύτερα ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι να χειριστούν τα προβλήματα που προκαλεί η νόσος στον άνθρωπό τους, αλλά και στους ίδιους.
Βιβλιογραφία
https://neyrologos.gr/anoia-symptomata/
https://www.iatriko.gr/el/disease/anoia-nosos-alzheimer?cl=609
https://www.alzheimer-hellas.gr/index.php/el/products/60-i-anoia
