Τις τελευταίες δεκαετίες πλήθος ερευνητικών μελετών επιχειρούν να διερευνήσουν τα γνωστικά, συμπεριφορικά και συναισθηματικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν το προφίλ ενός παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες. Πρόκειται για μία ομάδα διαταραχών που επηρεάζουν την διαδικασία της μάθησης, για τις οποίες είναι σημαντικό να είναι ενήμεροι οι εκπαιδευτικοί καθώς και οι γονείς με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση και αξιολόγηση αλλά κα την εξατομικευμένη παρέμβαση.
Οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν την επεξεργασία των γραπτών πληροφοριών και συνήθως καθίστανται αντιληπτές από την αρχή της μαθησιακής διαδικασίας. Αντιστοίχως, ελλείμματα μπορούν να εμφανιστούν και στη χρήση του προφορικού λόγου. Φαίνεται πως είναι εγγενείς ενώ παράλληλα έρευνες υποστηρίζουν ότι υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση.Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως οι μαθησιακές δυσκολίες δεν υποδηλώνουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης
Σε κάθε παιδί οι μαθησιακές δυσκολίες εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο αντανακλώντας έντονη ετερογένεια. Περιλαμβάνουν δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή. Η αναγνωστική ικανότητα μπορεί να είναι αργή, συλλαβική και χωρίς ροή. Παρατηρούνται στην ανάγνωση και τη γραφή παραποιήσεις λέξεων, παραλείψεις, προσθέσεις ή αντικαταστάσεις γραμμάτων και συλλαβών. Η κατανόησή του γραπτού λόγου πολλές φορές δεν είναι καλή. Δυσκολεύονται να διακρίνουν κάποιους φθόγγους που μοιάζουν ηχητικά και κάνουν παρατονισμούς λέξεων.Ο γραπτός τους λόγος έχει συνήθως αρκετά ορθογραφικά λάθη. Επίσης δυσκολεύονται στους μαθηματικούς υπολογισμούς.
Επίσης τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον προγραμματισμό, την οργάνωση των εργασιών τους και τη διαχείριση του χρόνου, δεξιότητες που συνδέονται με τις εκτελεστικές λειτουργίες. Μπορεί να εμφανίζουν δυσκολίες στη συγκέντρωση και την προσοχή. Το παιδί δυσκολεύεται να ακολουθήσει τακτικά το σχολικό πρόγραμμα και οι επιδόσεις στο σχολείο επηρεάζονται αρνητικά.
Πέραν όμως των δυσκολιών στο γνωστικό τομέα το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζει συχνά συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα.Συνήθως τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζουν αισθήματα ντροπής, ανασφάλειας και αμφιβολία για τον εαυτό τους. Φαίνεται πως συχνά βιώνουν πολύ υψηλά επίπεδα στρες σε σύγκριση προς το γενικό μαθητικό πληθυσμό. Το σχολείο και η διαδικασία της μάθησης για αυτά τα παιδιά μπορεί να αποτελεί πηγή άγχους λόγω της δυσκολίας τους να ανταπεξέρθουν στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις και τις προσδοκίες των γονιών τους. Ησυναισθηματική κατάσταση των παιδιών επιβαρύνεται αν αντιμετωπίσουν επικριτικά, απορριπτικά σχόλια από τους εκπαιδευτικούς ή τους συμμαθητές τους. Είναι δυνατόν να εμφανίσουν αισθήματα θυμού, επιθετική συμπεριφορά ακόμα και συμπτώματα κατάθλιψης.
Εφόσον γίνουν αντιληπτές λοιπόν οι μαθησιακές δυσκολίες σε κάποιο παιδί από τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς, καλό είναι να προγραμματιστεί η αξιολόγηση του παιδιού, να τεθεί η διάγνωση και να σχεδιαστεί έγκαιρα ο τρόπος παρέμβασης. Η αντιμετώπιση χρειάζεται να είναι διεπιστημονική από ειδικούς παιδαγωγούς, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους. Στο χώρο του σχολείου το παιδί μπορεί να επωφεληθεί από υποστηρικτική διδασκαλία. Χρήσιμη βέβαια κρίνεται και η συμβουλευτική υποστήριξη των γονέων ώστε να έχουν την κατάλληλη στάση απέναντι στο παιδί τους αλλά και για να χειριστούν και τις δικές τους συνακόλουθες συναισθηματικές δυσκολίες.
Βιβλιογραφία
Kougioumtzis, G., Kaliotsou, I., Sofologi, M., Bonti, E., Fella, A., Papantoniou, G. (2021). Specific Learning Disabilities – Implementation of an intervention program: An analysis of a case study. In D. AuCoin (Ed.), Building Integrated Collaborative Relationships for Inclusive Learning Settings (pp. 161-180). USA: IGI Global.
Riddick, B. (2006). Dyslexia: A Practitioner's Handbook. John Wiley & Sons.
Shaywitz, S. E., &Shaywitz, B. A. (2008). The Neurobiology of Reading and
Dyslexia. Focus on Basics, 9(2), 10-18.
Sofologi, Μ.,Pliogou, V., Bonti, E., Efstratopoulou, M., Kougioumtzis, G. A.,
Papatzikis, E., Moraitou, D., Ntritsos, G., &Papantoniou, G. (2022).An investigation of working memory profile and fluid intelligence in children with neurodevelopmental difficulties.Frontiers in Psychology, 12, 773732. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.773732
Sofologi, Μ., Kougioumtzis, G. A., Efstratopoulou, M., Skoura, M., Sagia,
S., Karvela, S., Salli, M., Makri, E., & Bonti, E. (2021). Specific Learning Disabilities and Psychosocial Difficulties in Children. In C. Kemp, K. Cassidy, B. Sande, R. Manis & C. Irish (Eds.), Advising Preservice Teachers Through Narratives from Students with Disabilities (pp. 31-54). USA: IGI Global. ISBN13: 9781799873594.
Μπουλασίκη Ανθή
Ψυχίατρος
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων Ημαθίας
Μοράβα 2 & Εμμανουήλ Παππά, Βέροια 59132, 2ος όροφος, Γραφείο 209
