Μερικές δεκαετίες πριν ο όρος «υγεία» αναφερόταν κατά κύριο λόγο - αν όχι αποκλειστικά - στη σωματική υγεία ενώ το ενδιαφέρον για την ψυχική υγεία περιοριζόταν κυρίως εντός του επιστημονικού πεδίου. Σήμερα, ωστόσο, δεν νοείται υγεία χωρίς τη (συν)ύπαρξη σωματικής και ψυχικής υγείας και το ενδιαφέρον για το πεδίο της ψυχικής υγείας αυξάνεται συνεχώς.
Τί είναι ψυχική υγεία;
Η ψυχική υγεία δεν αναφέρεται απλώς στην απουσία ψυχικής ασθένειας αλλά περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών και λειτουργιών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ψυχική υγεία είναι η συναισθηματική κατάσταση του ατόμου που το καθιστά ικανό να διαχειρίζεται τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται, να αντιλαμβάνεται τις ικανότητές του, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις, να είναι λειτουργικό στην καθημερινότητά του, να έχει υγιείς σχέσεις, να μπορεί να συνεισφέρει στην κοινότητα και να είναι σε θέση να αντλεί ευχαρίστηση από όλα αυτά. Ακόμα και σε περιόδους έντονου στρες ή όταν οι συνθήκες μεταβάλλονται, το ψυχικά υγιές άτομο είναι σε θέση να ρυθμίζει τα συναισθήματά του, να βρίσκει την εσωτερική του ισορροπία και να λειτουργεί αποτελεσματικά.
Παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία
Η ψυχική υγείαείναι μια «δυναμική» κατάσταση, η οποία επηρεάζεται από βιολογικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα, η γενετική προδιάθεση, το χαμηλό κοινωνικο - οικονομικό υπόβαθρο του ατόμου, οι χρόνιες ασθένειες, η χρήση ναρκωτικών καιοι αρνητικές εμπειρίες ζωής (κακοποίηση, απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή απώλεια εργασίας, έκθεση σε δυσμενείς κοινωνικές, οικονομικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες κ.α.), καθιστούν το άτομο πιο ευάλωτο στην εμφάνιση κάποιας ψυχικής διαταραχής. Από την άλλη πλευρά, το σταθερό οικογενειακό περιβάλλον, οι θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, οι αναπτυγμένες κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες του ατόμου λειτουργούν προστατευτικά και μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης κάποιας ψυχικής διαταραχής.
Τι μπορούμε να κάνουμε για την προάσπιση της ψυχικής μας υγείας
Η ενημέρωση για θέματα ψυχικής υγείας μέσω παρακολούθησης προγραμμάτων αγωγής κοινότητας και σχετικών ομιλιών μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των ψυχικών διαταραχών και να βοηθήσει το άτομο στην αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η έγκυρη και έγκαιρη διάγνωσηείναι ήσσονος σημασίας στην αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.
Η ψυχική υγεία μας αφορά όλους
Η αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχικά υγιών ατόμων, που επιθυμούν να συνεργαστούν και να συνεισφέρουν ώστε να βελτιωθούνοι κοινωνικές συνθήκες, αποτελεί το κλειδί για τη διαμόρφωση μιας υγιούς κοινωνίας γεγονός που με τη σειρά του προάγει τη διατήρηση της ψυχικής υγείας.
Βιβλιογραφία
BhugraD., TillA.,& SartoriusN. (2013). What is mental health? International Journal of Social Psychiatry, 59 (1) 3–4. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0020764012463315
Galdarisi S.,Heinz A., Kastrup M., Beezhold J.,& Sartorius N. (2015). Toward a new definition of mental health. World Psychiatry, 14 (2), 231–233. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4471980
