Η ψυχική υγεία είναι ένας βασικός πυλώνας της συνολικής ευεξίας του ατόμου και της κοινωνίας. Η συμπερίληψη στον τομέα της ψυχικής υγείας αφορά στρατηγικές που έχουν ως στόχο την ενσωμάτωση όλων των ατόμων, ανεξαρτήτως ατομικών χαρακτηριστικών, όπως κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, φύλο, ψυχικές, αναπτυξιακές διαταραχές. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στην αρχή της ισότητας.
Διεθνείς μελέτες αποδεικνύουν πως τα άτομα που ανήκουν σε μειονοτικές ή ευάλωτες κοινωνικές ομάδες συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Πιο συγκεκριμένα, και σε ό,τι αφορά ανισότητες σε άτομα με ψυχικές διαταραχές, η βιβλιογραφία δείχνει ότι οι ανισότητες οφείλονται σε προκαταλήψεις και ανεπαρκή κατανόηση των πολιτιστικών παραμέτρων από τους παρόχους υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον, ο κοινωνικός στιγματισμός αλλά και οι διακρίσεις, επιδεινώνουν τα ζητήματα ψυχικής υγείας και καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη τη συμμετοχή ασθενών στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Παραδείγματος χάριν, οι γονείς παιδιών με ψυχικές διαταραχές βιώνουν συχνά διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό, επηρεάζοντας αρνητικά την οικογενειακή και κοινωνική τους ζωή.
Μία βασική προσέγγιση για την ενίσχυση της συμπερίληψης στην ψυχική υγεία είναι η εφαρμογή πολιτικών που προάγουν την ισότητα. Κρίσιμη σημασία έχει η κατανόηση των πολιτισμικών διαφορών από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας για την καλύτερη εξυπηρέτηση διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ειδικών ψυχικής υγείας, κοινωνικών λειτουργών και της κοινότητας είναι επίσης κρίσιμη.
Συμπερασματικά, η συμπερίληψη αποτελεί βασικό στοιχείο για τη βελτίωση της ποιότητας της ψυχικής υγείας παγκοσμίως. Η ενίσχυση της πρόσβασης, η πολιτισμική ευαισθησία και η συνεργασία αποτελούν απαραίτητα βήματα για τη δημιουργία ενός συστήματος υγείας που να εξυπηρετεί πραγματικά όλους. Η προσαρμογή πολιτικών και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μπορούν να δημιουργήσουν ένα πιο ισότιμο και υγιές μέλλον για όλους.
Βιβλιογραφία
Liberati, E., Kelly, S., Price, A., Richards, N., Gibson, J., Olsson, A., ... & Martin, G. (2025). Diagnostic inequalities relating to physical healthcare among people with mental health conditions: a systematic review. eClinicalMedicine, 80. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2024.103026
Silveira, A.P., de Morais, N.A. (2025). Factors Associated with Intimate Partner Violence Among LGBTQ + Individuals: a Scoping Review. Trends in Psychol. https://doi.org/10.1007/s43076-024-00431-x
Stewart, L.M., Sellmaier, C., Henderson-Posther, M., Lukefahr, J. and Brennan, E.M. (2025), "Navigating Stigma and Discrimination at Work While Parenting a Child with a Mental Health Disability", Claster, P.N. and Blair, S.L. (Ed.) Disability and the Family: Challenges, Resources, and Resilience (Contemporary Perspectives in Family Research, Vol. 27), Emerald Publishing Limited, Leeds, pp. 97-113. https://doi.org/10.1108/S1530-353520250000027005
Παπαδοπούλου Έλενα
Ψυχολόγος
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων Ημαθίας
