Ενώ για πολλούς η περίοδος των διακοπών χαρακτηρίζεται από χαρά και εορτασμούς, για κάποιους άλλους είναι κάθε άλλο παρά ευχάριστη. H κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περίοδο του χρόνου αλλά ειδικά το στρες και το άγχος κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου μπορεί να οδηγήσει πολλούς ανθρώπους στο να βιώσουν ένα αίσθημα μοναξιάς και ανικανοποίητου. Το σύνδρομο των διακοπών, λοιπόν, χαρακτηρίζεται από καταπιεσμένα αισθήματα άγχους, αβοηθησίας, από ευερεθιστότητα, νοσταλγία και αναμάσηση αναμνήσεων του παρελθόντος. Όλα αυτά μοιάζουν αρκετά με επεισόδιο μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής αλλά παρόλα αυτά διαφέρουν ως προς την ένταση και την διάρκεια των συμπτωμάτων.
Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί κανείς να βιώσει αυτό το αίσθημα της μελαγχολίας κατά την περίοδο των διακοπών είναι αρχικά η έλλειψη ύπνου που μπορεί να προκληθεί λόγω του καθιστικού προγράμματος. Η υπερβολική κατανάλωση φαγητού και η χρήση αλκοόλ, το οικονομικό στρες που προκύπτει από τα υπερβολικά έξοδα από τα οποία χαρακτηρίζονται αυτές οι περίοδοι είναι μερικοί προδιαθεσικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση του ατόμου. Παράλληλα, δεν θα μπορούσε να παραληφθεί και το αίσθημα απομόνωσης και μοναξιάς. Αρκετοί άνθρωποι με περιορισμένο κοινωνικό δίκτυο και μειωμένες ευκαιρίες κοινωνικοποίησης είναι πιθανό να αισθάνονται κοινωνικά και συναισθηματικά αποκομμένοι από τους οικείους τους κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου. Ως αποτέλεσμα, η κοινωνική απόσυρση τείνει να διαστρεβλώνει το αίσθημα της μοναξιάς και τα συμπτώματα της κατάθλιψης να γίνονται πιο έντονα. Συχνά, παρατηρείται τα άτομα αυτά να βιώνουν σκέψεις όπως «γιατί όλοι μοιάζουν να είναι πιο χαρούμενοι και εγώ όχι;». Ακόμη ένας λόγος για τον οποίο αυξάνονται τα καταθλιπτικά συμπτώματα κατά την εορταστική περίοδο είναι το πένθος και η απώλεια κάποιου σημαντικού προσώπου που συνήθιζε να είναι μαζί μας στο παρελθόν. Τέλος, είναι πολύ συχνές και οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που διαρκώς καλλιεργούνται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή από ταινίες και διαφημίσεις που προβάλλουν την περίοδο των εορτών ως μια περίοδο υπερβολικής χαράς και αισιοδοξίας.
Σε σωματικό επίπεδο τα συμπτώματα της θλίψης εκδηλώνονται με κούραση, κεφαλαλγίες, υπερβολική κατανάλωση φαγητού και αλκοόλ, αϋπνία και αρνητική διάθεση. Προτεινόμενοι τρόποι διαχείρισης του καταθλιπτικού θυμικού είναι η μείωση της χρήσης αλκοόλ, η συναναστροφή με άτομα του κοινωνικού μας πλαισίου, η σωματική άσκηση και γενικά δραστηριότητες που μας ευχαριστούν αλλά και το να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες. Παρόλα αυτά, είναι χρήσιμο να αναγνωρίσουμε πότε τα συμπτώματα είναι επίμονα και έντονα και χρήζει ανάγκη επίσκεψης σε ειδικό ψυχικής υγείας.
Βιβλιογραφία
Himmelhoch, J. M. (1980). Holiday depression, both fact and fiction. Postgraduate Medicine, 68(6), 185-190.
Baier, M. (1988). The "holiday blues" as a stress reaction. Perspectives in Psychiatric Care, 24(2), 64–68.
Θεοδώρα Ριζοπούλου
Ψυχολόγος
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων Ημαθίας
